Na fortepianie – krewni Pusłowskich + maharadża, a na kaloryferze – Maria – królowa Rumunii… To opisy zdjęć, które w dużej ilości można oglądać w pałacu Pusłowskich przy ulicy Westerplatte w Krakowie, ale fotki to mały pikuś przy reszcie ekspozycji… To miejsce nie często udostępniane jest zwiedzającym, ale w Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, to aż się prosi uchylić rąbka tajemnicy. Niezwykła rezydencja, niezwykła rodzina, a zwłaszcza niejaki Franciszek Xawery – polski światowiec, hrabia, poeta, oficer Wojska Polskiego, kolekcjoner sztuki, miłośnik ogrodnictwa, okultysta, poliglota, dyplomata, syn Zygmunta i Marii, urodzony w Sevre pod Paryżem. Przeżył 93 lata, zmarł w 1968 roku w swoim domu – pałacu, w przydzielonym mu pokoju na II piętrze…
W 1953 roku zmuszony przez sytuację polityczną powojennej Polski, będąc bez środków do życia i chcąc ratować swoje zbiory, podpisał akt notarialny, w którym zapisał Uniwersytetowi Jagiellońskiemu swój dom oraz sto wybranych obrazów z kolekcji. Po jego śmierci pozostałe przedmioty, w wyniku „działań” Karola Estreichera, zasiliły nowo tworzone muzeum Uniwersytetu w Collegium Maius oraz Bibliotekę Jagiellońską. Część pałacowego wyposażenia można podziwiać także w Dworku Jana Matejki w Krzesławicach.
Xawery Pusłowski – dyplomata
W 1919 roku podczas Konferencji Pokojowej w Wersalu był sekretarzem premiera i ministra spraw zagranicznych Ignacego Paderewskiego, później został jego oficerem łącznikowym, był także szefem kancelarii wojskowej Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego…
W latach 1924 – 39 jako osoba prywatna był nieoficjalnym szefem protokołu wszystkich prezydentów miasta Krakowa. W swoim pałacu gościł m. in. byłego prezydenta Herberta Hoovera, marszałka Pétaina, króla Rumunii Karola II, maharadżów i mnóstwo innych notabli…
Xawery Pusłowski – poliglota
Był tłumaczem przysięgłym 5 języków przy Sądzie Okręgowym w Krakowie, był lektorem francuskiego, angielskiego, niemieckiego na Akademii Górniczej, Politechnice, Uniwersytecie Jagiellońskim, uczył angielskiego w słynnym krakowskim Nowodworku…
Xawery Pusłowski – miłośnik sztuki
Angażował się w działalność społeczną i kulturalną Krakowa. To dzięki m.in. jego wysiłkom udało się zbudować gmach nowoczesnego Muzeum Narodowego w Krakowie. W swojej kolekcji posiadał obrazy Grottgera, Malczewskiego, Matejki, Mehoffera, Boznańskiej, Cranacha, Rubensa, Delacroix, gotyckie i renesansowe rzeźby, gdańskie meble, gobeliny, stare zegary, zabytkową broń. A pałacowa biblioteka liczyła 40 000 woluminów…
Xawery Pusłowski – człowiek o wielu talentach
Był sekretarzem UNRRY, konsula Stanów Zjednoczonych, wiceprezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i Towarzystwa Polsko – Szwedzkiego, prezesem sekcji wioślarskiej w Sokole, sekcji bokserskiej w Wawelu, na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadził wykłady o Szekspirze, był przewodnikiem na Wawelu…
Prowadził intensywne życie towarzyskie, a pałac był stałym miejscem przyjęć, wystaw, koncertów, odczytów i spotkań z twórcami. Bywali tu Sławomir Mrożek, Wisława Szymborska, Leszek Herdegen, Tadeusz Kantor, Helena Majdaniec, Krystyna Zachwatowicz, prof. Tatarkiewicz, Ewa Demarczyk…
Początki…
W 1885 roku Zygmunt Pusłowski, ojciec Franciszka Xawerego, zakupił nieruchomość przy ul. Kolejowej 10 (obecnie Westerplatte) i zatrudnił Tadeusza Stryjeńskiego i Władysława Ekielskiego do przebudowy domu na pałac. I tak powstała zgrabna willa, nawiązująca do genueńskiego renesansu, w której można było mieszkać i wyeksponować wciąż pęczniejąca kolekcję dzieł sztuki i bogaty księgozbiór…
Od 1945 roku w pięknych wnętrzach Pałacu Pusłowskich ma siedzibę Collegium Musicologicum, czyli Wydział Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
